نگاهی کوتاه به عزادارن بیل

 

عزاداران بیل نوشته ی غلامحسین ساعدی از چند جهت مجموعه ای ویژه می باشد. برای بررسی بهتر این مجموعه ابتدا باید مواردی در مورد ویژه گی های نویسنده اثر را مورد بررسی قرار دهیم.غلامحسین ساعدی دارای دکترای روانپزشکی است.

او به بهترین شکل از رشته ی تحصیلی خود در داستانهایش بهره می گیرد.او در دورانی قلم می زد که دوران ویژه ای درتاریخ سیاسی و اجتماعی ایران به حساب می آید.به شکست کشانده شدن مشروطه، فضای سیاسی سنگین و خفقان سیاه،کودتای 28 مردادو افسردگی روشنکران از جمله رویداد های بسیار مهم این دوران می باشد.ساعدی با وارد کردن روابط اجتماعی دوران خود سعی به نمایش دادن بسیاری از معضلات سیاسی و اجتماعی دارد.درواقع ساعدی آیینه ای می سازد و خود به نظاره می نشیند.عزاداران بیل از این جهات بسیار اهمیت دارد.ابتدا باید گفت چرا ساعدی روستا را انتخاب می کند. از دوجهت این مسئله قابل بررسی است اول اینکه روستا اولین زیر ساخت و ساده ترین شکل یک جامعه می باشد و همه ی تغییرات از روستا  آغاز می شود و بنظر می رسد ساعدی از این رو به سراغ روستا می رود.دوم اینکه ساعدی با استفاده از روستا سعی به فرار از خفقان زمان خود دارد ودر همین راستا است که اولین قدم ها را در جهت ایجاد سمبلیسم سیاسی در ادبیات داستانی پارسی  بر می دارد.واین مسئله در مجموعه داستان عزاداران بیل به روشنی دیده می شود.از دیگر ویژه گی های این مجموعه به نوعی گوتیک یا وهم آلود بودن این اثر می باشد که کم و بیش در بسیاری از آثار ساعدی دیده می شود.گوتیک از این نظر که به شدت در این اثر مهم ترین ویژه گی گوتیک که زیبایی زدایی است پیاده سازی می شود.عزادران بیل در طول هشت قصه ی خود دارای فضایی سرد و مرگ آلود،خرافی و تاریک است. آدم هایش آرزو های بزرگی ندارند.دچاره روزمره گی و درگیر ابتدایی ترین نیاز های خود هستند.هیچ زایشی که نشان از امید و پویایی است چه در انسان ها و چه در حیوانات دیده نمی شود. ساعدی بر خلاف صادقی که  طنز را در داستانهایش وارد کرد خشونت و توهم را وارد آثار خود کرد.هرچند که در بعضی از آثارش رگه هایی از طنز تلخ دیده می شود اما بیشتر آثار او از این قانون ساعدی پیروی می کنند. عزادران بیل از یک جهت دیگر نیز بسیار اهمیت دارد و آن هم شیوه ی نگارش این مجموعه می باشد که آن را به اولین مجموعه ی به هم پیوسته در ایران تیدیل می کند.این مجموعه دارای هشت قصه است که در تمام این قصه های فضا و شخصیت ها ثابت هستند اما در هریک از قصه ها قسمتی از شخصیت ها و تیپ ها پرداخت می شوندو محوریت دارندو بقیه کم رنگ و در حاشیه قرار می گیرند. به این ترتیب ما شاهد هشت قصه ی متفاوت با نقطه مشترک های زیاد و به همان اندازه متفاوت در نوع نگاه راوی هستیم. البته ناگفته نماند که این قضیه گاهی باعث آزار و یک نواختی می شود اما در مجموع بسیار خوب ایجاد شده و کشش بسیار مناسبی را برای مخاطب خود ایجاد می کندو عزاداران بیل را به یکی از بهترین و قابل توجه ترین آثار داستانی پارسی تبدیل می کند.